Ga verder naar de inhoud

"Eerst impact kennen, dan opschalen"

05/03/2021

Wat betekent zingen voor mensen met dementie? En wat is de meerwaarde van impactgericht werken? We vroegen het aan Koor&Stem.

Kopie van DSC 0535

Jullie namen in 2019-2020 deel aan het Cera-traject rond impactgericht werken. Waarom is impact zo belangrijk voor jullie?

Reinhilde Peeters: “Je impact kennen, is cruciaal als je wil groeien. Je moet weten waarom zingen zo belangrijk is, en wat de voorwaarden zijn om die impact te maken. Ons project ‘Ik zal je altijd horen’, waar thuiswonende mensen met dementie samen zingen, loopt drie jaar. Dan willen we klaar zijn voor een uitrol in Vlaanderen. Met een Theory of Change maak je concreet welke interventies je opzet om jouw maatschappelijke doelen te bereiken. Je beschrijft stap voor stap hoe jouw doelgroep een positieve verandering doormaakt, en hoe de maatschappij dus beter wordt van jouw activiteiten, diensten en producten. De Theory of Change vormt de basis voor onze strategie, acties en evaluatie.”

Waar streven jullie dan precies naar?

Lucille Lamaker: “We willen zingen met mensen met dementie heel gewoon maken en ervoor zorgen dat dat overal gebeurt. Het is een manier om contact te maken. Bovendien kunnen mensen met dementie zo hun emoties uiten. Of het dan juist of goed gezongen is, doet er niet toe. Het gaat niet om presteren of optreden, maar wel om het plezier en de verbondenheid. Dat idee willen we inburgeren.”

Hoe gaan jullie dat realiseren?

Reinhilde: “We hebben ondertussen al meer dan honderd contactkoren in woonzorgcentra, waar mensen met dementie samen zingen met vrijwilligers, mantelzorgers, zorgkundigen … Alleen: 70% van de mensen met dementie woont thuis en niet in een woonzorgcentrum. Daarom spreken we steden en gemeenten aan om lokale contactkoren te organiseren met die mensen en hun mantelzorgers. Steden en gemeenten hebben de nodige locaties, promotiekanalen, kanalen om de mantelzorgers te bereiken, drukkers om de liedjesteksten te drukken … ”

Reinhilde Peeters vierkant

"Met onze Theory of Change kunnen we onze uitrol in Vlaanderen op een strategische en duurzame manier aanpakken"

Reinhilde Peeters, Koor&Stem

Wat is jullie grootste uitdaging daarin?

Reinhilde: “Het moeilijkste is om de spelers uit de verschillende sectoren samen te krijgen: de schepen van welzijn, de schepen van cultuur, de ambtenaar van ouderlingenzaken, de ambtenaar voor vrijwilligerszaken … Waar zit je dan? Wie betaalt de locaties? Wie brengt de mensen ter plaatse?”
Lucille: “Dat is ook de reden waarom we voor ‘De Stem van ons Geheugen’ bij de Sociale InnovatieFabriek aangeklopt hebben. Dat project stimuleert zingen met mensen met dementie in woonzorgcentra en gaat over zorg, welzijn en cultuur samen. Dat sectoroverschrijdende zie je vaak terug in maatschappelijke innovatie. De Fabriek heeft toen de deuren geopend voor een groot netwerk buiten de reguliere koor- en kunstwereld.”

Hoe benaderen jullie de steden en gemeenten?

Reinhilde: “Veel gemeenten willen het etiket van dementievriendelijke gemeente. Daar kunnen wij perfect bij aanhaken. We hebben een toolkit om gemeenten te ondersteunen: een stappenplan, een kant-en-klare projectfiche, en ook zorgcirkels die aangeven hoe je mensen met dementie kunt bereiken. Via welke winkels, kappers, seniorenverenigingen, organisaties enzovoort krijg je je contactkoor bij elkaar? Ook het waarom is belangrijk. Dat konden we aantonen met de cijfers uit onze impactmeting.”

Lucille: “In de toolkit komen ook de lessons learned van drie pilootprojecten in Gent, Avelgem en Mechelen op het gebied van het zingen met thuiswonende mensen met dementie. De pilootprojecten houden een logboek bij en komen samen op intervisiemomenten. Zo leerden we van Avelgem dat het beter werkt om eerst taart en koffie aan te bieden, en daarna te zingen. In ruil voor hun inspanningen krijgen de mensen van de pilootprojecten dan extra ondersteuning van ons, via de vrijwilligers van ToolBox vzw. Zo kunnen ze hun organisatie versterken.”

Hoe hebben jullie jullie impact gemeten?

Reinhilde: “Door corona hebben we onze impactmeting moeten bijsturen. Onze diepte-interviews zijn vervangen door online enquêtes, waarmee we niet de mensen met dementie zelf bereikten maar wel mantelzorgers en verzorgenden. Onze meting hebben we ook gebaseerd op verslagen van eerdere bezoeken aan woonzorgcentra. We hebben in het impacttraject ontzettend veel meettools leren kennen. Met elke tool krijgen we telkens nieuwe inzichten. Die tools gaan we zeker nog meer gebruiken.”

Wat is de impact van zingen precies?

Reinhilde: “Zingen maakt gelukkig. Voor 91% van de mantelzorgers en verzorgenden verbetert het hun eigen humeur. Liefst 77% van de mantelzorgers en verzorgenden merkt dat de levenskwaliteit van mensen met dementie verbetert door samen te zingen. Je krijgt ook prachtige verhalen te horen, over hoe je via muziek contact kan maken. Zo was er een koppel waarvan de man in een vergaand stadium van dementie verkeerde. Zijn vrouw kon amper nog contact maken met hem. Ze kwamen samen naar het koor, omdat zingen hen goed deed. Op zo’n moment speelde iemand hun huwelijksdans. Hij stond recht en vroeg haar ten dans. Heel even waren ze weer gewoon man en vrouw. Drie weken later is hij overleden. Van een kippenvelmoment gesproken.”

Wat is er veranderd in de organisatie sinds jullie impactgericht werken?

Lucille: “Voordien dácht ik dat we met ons projectteam dezelfde visie hadden, tot we die eens in enkele woorden op papier moesten zetten. We hebben daarover lange en heel waardevolle discussies gehad, en nu staan de neuzen in dezelfde richting. Diezelfde oefening hebben we gedaan in onze stuurgroep, met onze partners in het project: het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, WZC Den Olm, VSPW Mol en Cera. Nu kunnen we onze tijd, energie en middelen beter besteden.”

Corona heeft jullie ook op een nieuwe piste gezet om jullie impact te vermenigvuldigen: jullie willen radio maken voor mensen met dementie.

Reinhilde: “Dat idee kregen we inderdaad in het begin van de crisis: wat als we de muziek in de huiskamer brengen en mensen thuis doen zingen? Ook los van de huidige crisis zou dat een enorme meerwaarde zijn. We denken aan een internetradio, die mensen via een eenvoudig radiotoestel thuis kunnen opzetten. Maar als je op dat spoor verder denkt, kun je er heel innovatieve dingen mee doen. Wordt zeker vervolgd!”

IMP WIZ logo tricol step4 HD

Wil je je eigen Theory of Change opstellen en doelgerichter werken? Ga dan aan de slag met de Impact Wizard, dé tool voor jouw impactevaluatie.

  • Meer weten over Koor&Stem? In het project Ik zal je altijd horen slaan Koor&Stem, Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, WZC Den Olm, VSPW Mol en Cera met de steun van de Vlaamse overheid de brug tussen thuiszorg, cultuur en onderwijs. Ze onderzoeken hoe thuiswonende personen met dementie en hun mantelzorgers de waardevolle effecten van samen zingen kunnen ervaren. Want samen zingen, verbindt.
    De Stem van ons Geheugen is een zangproject in samenwerking met het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, WZC Den Olm en VSPW Mol. Het project ondersteunt zorgorganisaties bij het oprichten van een 'contactkoor' voor mensen met dementie en hun mantelzorgers.
  • Cera organiseert een impacttraject voor socialprofitorganisaties met de Sociale InnovatieFabriek en Tweeperenboom.
  • Tweeperenboom ondersteunt mensen, organisaties en netwerken die fundamentele verandering nastreven. Ze zetten stilstand om in actie, smeden vitale coalities en loodsen je doorheen complexe transitieprocessen. Tweeperenboom was als impact coach betrokken in het lerend netwerk van Cera's impacttraject.
  • ToolBox vzw ondersteunt sociale ondernemingen en organisaties om hun interne werking te verbeteren.

Meer artikels

Connecting the dots 2600x1460

Aan de slag met sociaal inkopen

21 maart 2024

Naar aanleiding van World Sustainable Procurement Day zetten we sociaal inkopen in de verf. Ook wij verbinden mensen rond het thema. Op 5 maart nodigden we in samenwerking met The Shift stakeholders uit om uit te wisselen. Ontdek in dit artikel de vier uitdagingen om sociaal inkopen mogelijk te maken.

Parlangi

Hoe Parlangi traag maar zeker haar werking opschaalt

14 maart 2024

Via Parlangi oefent iemand een andere taal door te videochatten met een vrijwillige moedertaalspreker. Oprichter Ad Geudens droomt ervan om in heel Europa leerlingen via videogesprekken met elkaar in contact brengen. Maak kennis met Parlangi!

Leertraject social intrapreneurship coach 4

Zo leren deze toppers hun eigen collega's coachen rond maatschappelijke innovatie.

1 februari 2024

Maatschappelijk ondernemen en innoveren kan je ook aanleren aan jouw eigen collega's. Hoe? Dat ontdekten 12 werknemers van verschillende ondernemingen in het 5-delige leertraject Social Intrapreneurship Coach. We zochten hen op tijdens hun laatste workshopdag.