Artificiële Intelligentie als collega-changemaker voor sociale innovatie

Heel waarschijnlijk kwam je al in aanraking met artificiële intelligentie. Op de luchthaven bijvoorbeeld, waar men AI inzet om jouw gezicht te vergelijken met de foto op je paspoort. Of wanneer je de films bekijkt die Netflix jou aanbeveelt. Misschien maak je gebruik van Siri, Google Assistant of Alexa, die dankzij Artificiële Intelligentie met jou communiceren. AI voert taken uit die vroeger enkel voor het menselijk brein voorbehouden waren: patronen herkennen, informatie analyseren, beslissingen nemen en probleemoplossend denken. Laten dat nu net ook de talenten van sociaal innovatoren zijn!

Niet enkel voor tech-innovatoren

Steeds meer bedrijven en organisaties gebruiken AI vandaag om de wereld gezonder, energiezuiniger en inclusiever te maken. In Vlaanderen zet men slimme technologieën in om constructiefouten bij materialen op te sporen, om ziektes in een vroeger stadium te ontdekken of signalen van mentale gezondheid eerder te herkennen. Toegegeven, dat lijkt vooral interessant voor tech-innovatoren. Toch kan je de nieuwe technologieën ook gebruiken in andere sectoren. Artificiële intelligentie kan een kritische stem zijn in het denk- en onderzoeksproces van maatschappelijk vernieuwers, sociaal ondernemers en coaches.

AI als hulp bij de triple diamond

Als innovator en sociaal ondernemer onderzoek je de wereld rondom jou. Je kiest een impactfocus, onderzoekt problemen bij jouw doelgroep, bedenkt oplossingen en test die vervolgens uit. Je neemt risico's, overtuigt partners, werkt een businessmodel uit... In het Leertraject Social Intrapreneurship Coach, een opleiding die we samen met de Taborgroep geven, vatten we dat proces samen als de Triple Diamond. Programma’s zoals ChatGPT, Google Bard of Bing AI kunnen je in alle fases van de triple diamond helpen. Bijvoorbeeld wanneer je criteria zoekt om de focus van een maatschappelijk probleem te bepalen. Duik via AI in het hoofd van nieuwe stakeholders en achterhaal welke argumenten zij zouden kunnen gebruiken voor of tegen jouw innovatie. AI kan je helpen brainstormen of vertaalt je ideeën in aantrekkelijke pitches of storyboards. Het corrigeert jouw teksten, maakt video’s over jouw prototype of vat vergadernotities samen.

Altijd kritisch blijven

Zoveel enthousiasme doet denken aan de beginjaren van het internet! Toch moet je als sociaal ondernemer kritisch blijven. De antwoorden van AI-programma’s zoals ChatGPT sparen je tijd, maar zijn niet perfect. Denk terug aan de tijd dat jij een stagiair was. Om goed werk te leveren, had je heldere instructies en juiste vragen nodig. Soms miste je de lokale context en gevoeligheden. Jouw begeleider moest jouw werk op het einde controleren en zeker niet zomaar online gooien. Zo is het ook met ChatGPT. AI is sterk wanneer het complementair kan zijn met jouw menselijke werk: als een extra paar kritische of neutrale ogen die snel feedback en hulp geven in een innovatieproces.

Voordelen versus nadelen

Als waardegedreven ondernemer besef je dat alles impact heeft, zowel positief als negatief. Programma’s als ChatGPT zijn ontwikkeld door grote bedrijven, die de modellen trainen met jouw data. Het is goed kritisch te blijven over de impact die dit heeft op bijvoorbeeld privacy, de energiekost en jobs. Tegelijkertijd zie je dat de toepassingen heel wat positieve effecten op de SDG’s kunnen hebben. Voorlopig is Artificiële Intelligentie dus een genuanceerd verhaal, dat we - zoals bij alle producten - best op een bewust manier gebruiken.