Internationaal schalen met Papillon

De natte droom van elke impactondernemer: je oplossing schalen in het buitenland. Papillon schaalde naar Tsjechië. Papillon helpt gezinnen in energiearmoede door betaalbare, energiezuinige apparatuur te verhuren met volledige service en door kleine, impactvolle ingrepen in huis en gewoontes. Benieuwd hoe die samenwerking verliep en wat de grootste verschillen zijn tussen België en Tsjechië? We praten er met Papillon oprichter Stefan Goemaere en veldwerker Zuzanna Matechova. Ze zijn beide opbouwwerker en hebben een nauwe band met gezinnen in armoede.

STEFAN "We hadden eigenlijk geen intenties om zelf aan de slag te gaan in andere Europese landen, gezien we vooral zelf willen inzetten op het ontwikkelen van onze oplossing in Vlaanderen. Maar ik geloofde wel dat de eenvoud van onze oplossing ook in andere Europese landen kon aanslaan. Daarom waren we uiteraard bereid om onze oplossing te delen en uit te wisselen met andere Europese landen."

En hoe was dat voor jou, Zuzanna?

ZUZANNA "Het project was al een half jaar bezig, wanneer ik in het project stapte. In het begin miste ik wat basisinformatie zoals technische kennis. Ik twijfelde in het begin ook of het kosten ging verminderen voor de families in armoede. Maar algauw zag ik het bredere plaatje en hoe dit project ook op andere vlakken (zoals watervermindering en donatieaspect) een echte win is."

STEFAN "Het eerste contact met het Ministerie van Arbeid en Sociale Zaken (MoLSA) ontstond tijdens de pitch. Kort, maar krachtig. Het klinkt misschien vreemd voor organisaties die trainingen geven over plannen en voorbereiden, maar persoonlijk contact blijft doorslaggevend. Dat merkte ik ook meteen in mijn eerste gesprek met Bruno Vermoesen, mijn partner bij BOSCH.

In het begin was niet helemaal duidelijk wie welke rol opnam in Tsjechië. Wat me opviel: het ministerie neemt er zélf veel initiatief. Ze gingen bijvoorbeeld actief op zoek naar organisaties die Papillon konden toepassen. Iets wat je in Vlaanderen zelden ziet.

Later volgde een online overleg met het ministerie en een lokale organisatie. We deelden veel info en beantwoordden hun vele gerichte vragen. Natuurlijk speelde de taalbarrière soms mee, en het verkennen van de lokale context vroeg wat tijd, maar de interesse en inzet waren duidelijk voelbaar."

ZUZANNA "Ik had veel vragen, dus was een ontmoeting met bezieler Stefan noodzakelijk om het project tot leven te brengen. Door het contact voelde ik me ondersteund en kon ik bouwen op zijn ervaring. Het bracht een samenhorigheidsgevoel. Ik dacht ‘het werkte in België, dus moet dit in Tsjechië ook werken, maar misschien op een andere manier’."

STEFAN Eigenlijk niet. In het begin was het ook voor de Tsjechen niet duidelijk welke organisatie dit zou kunnen opnemen. De meeste contacten verliepen met de mensen van het ministerie, met Petr Havlíček. In een latere fase kwamen er mensen van lokale partners bij. Gezien de contacten vooral tijdens online meetings gebeurden, was er niet altijd tijd om elkaar beter te leren kennen.

Ook leven mensen in armoede in ons land anders. De staat waarin hun huizen zijn, is erbarmelijk. Daarom krijgen deze problemen vaak voorrang op hoe energiezuinig hun huishoudtoestellen zijn. Er zijn daarvoor ook andere gewoonten en kennis nodig: meten van hun energieverbruik, kennis over energievermindering, financiële kennis,…"

Daarnaast blijft het verhaal van klimaatverandering moeilijk voor deze gezinnen. Dat zuinigere toestellen ook minder co2 uitstoot hebben, is ver van hun bed."

STEFAN "Onze missie is om energiearmoede aan te pakken. Papillon is daar één van de middelen voor. Dat de Tsjechische partner een eigen aanpak ontwikkelde, vinden we dan ook helemaal geen probleem. Integendeel: we zijn trots dat Papillon inspireerde tot een lokaal antwoord op energiearmoede in Tsjechië."

STEFAN "We hadden onvoldoende tijd om de lokale context te leren kennen. Ik sprak vanuit mijn kennis maar had weinig zicht op de Tsjechische context, de partners,… De taal vormt natuurlijk ook een hindernis en het verschillende takenpakket. Het hielp niet dat alles online verliep. Positief was dan weer dat het verrassend vlot tot resultaten leidde, ondanks deze moeilijkheden."

ZUZANNA "We moeten vaak projecten uitvoeren zoals ze bedacht zijn en mogen daar meestal niet van af wijken. Dit project was anders. Het leuke was dat we dit naar onze hand konden zetten in korte tijd."

STEFAN "Zeker. Ik ben ervan overtuigd dat Papillon een meerwaarde biedt voor mensen in energiearmoede, de samenleving, bedrijven én het klimaat. In het gesprek met Suzanna merkte ik dat hun ervaringen sterk lijken op de onze. Tegelijk wist zij als nieuw teamlid niet altijd hoe Papillon ontstaan is of welk traject ik heb doorlopen. Dat bracht me op het idee om bij toekomstige implementaties te starten met een gezamenlijke workweek. Iemand van ons reist dan naar het gastland om het lokale team te ondersteunen. Zo kunnen we kennis sneller en eenvoudiger overdragen."

ZUZANNA "Dat je zo’n project altijd moet aanpassen aan de lokale context en dat je fouten mag maken. Je houdt de missie en het doel overeind, maar de oplossing die in België werkt, werkte niet helemaal voor ons. Je kan dan op zoek gaan naar een oplossing die wél werkt. In dit project mochten we fouten maken, en dat helpt. Innovatie is experimenteren met vallen en opstaan."

STEFAN "Keep it simple. Ik geloof sterk in het belang van eenvoudige communicatie. Zeker als je zelf geen polyglot bent en de tegenpartij ook niet. Het heeft geen zin om moeilijke woorden te gebruiken. Hoe eenvoudiger je boodschap, hoe makkelijker ze te begrijpen valt en hoe sneller ze ook toegepast worden.

En vooral: Als je de kans krijgt om te schalen: doen!"